Het kan soms wonderlijk lopen in het leven! Lisette (30) groeide op als een 'legerkind' vanwege de baan van haar vader. De periode van haar zesde tot haar achttiende bracht ze door op de
militaire basis in Seedorf (Duitsland), die inmiddels is gesloten. Anno 2013 woont ze opnieuw in Duitsland, dit keer vanwege de baan van haar partner Symon (32): hij werkt bij een olie service maatschappij.
Van Duitsland naar Nederland, en weer naar Duitsland
Op haar achttiende verhuisde Lisette met haar zestienjarige zusje naar Nederland om daar een opleiding tot verpleegkundige te volgen, wat resulteerde in een baan in een ziekenhuis in Eindhoven. In 2008 kwam ze Symon tegen en in 2009 gingen ze samenwonen in Eindhoven. Een jaar later werden ze verblijd met de komst van hun zoontje Finn. Finns eerste levensjaar was pittig voor Lisette omdat Symon dat jaar veel weg was, en ze dus praktisch alleen stond in de zorg en opvoeding. Zeker in combinatie met haar baan viel dat wel eens zwaar. Gelukkig waren haar ouders na de sluiting van de legerbasis ook naar Nederland teruggekeerd en kon ze op hen terugvallen. En ook aan haar twee zusjes had ze veel steun.
Maar ideaal was het natuurlijk niet, dus toen Symon een andere functie aangeboden kreeg waardoor hij vrijwel elke avond en in het weekend thuis zou zijn, namen ze dat graag aan. Zelfs al betekende het elke twee tot drie jaar een verhuizing naar een ander land. Dat het Duitsland werd kwam goed uit, aangezien Lisette de taal al vloeiend sprak.
Lisette's woonsituatie in Duitsland
Lisette woont in het dorpje Lutten, tussen Osnabrück en Bremen, in een vrijstaand huis dat gehuurd is door het bedrijf. De omgeving is heel kindervriendelijk: de straat is doodlopend en er wonen veel kinderen die weliswaar ouder zijn, maar graag met Finn spelen. De vriendelijke buren vingen Lisette en haar gezin goed op, en daardoor integreerden ze ogenschijnlijk redelijk makkelijk in de buurt. Maar echt integreren, zoals wanneer je ergens bent opgegroeid, is lastiger vindt Lisette.
In het begin heeft Lisette het dan ook best moeilijk gehad. 'Het leven in Duitsland is toch anders, en ik miste mijn werk. Ik vind het heerlijk om te werken als verpleegkundige. Bovendien mis ik de stad. Gewoon even naar de winkels lopen, kop koffie doen, lunchen. Hier in het dorp hebben we 1 supermarkt, 3 kappers en 3 bakkers. En hoewel we dichtbij Nederland zitten mis ik toch ook mijn ouders en zusjes, voorheen kon je even snel langs gaan.'
Zwangerschap en bevallen in Duitsland: elke controle een inwendig onderzoek
Doordat Lisette acht maanden geleden is bevallen van haar dochtertje Loïs, ligt de zwangerschap nog vers in haar geheugen. En de zwangerschapsbegeleiding is in Duitsland heel anders! 'Je gaat hier elke vier weken op controle bij de gynaecoloog en krijgt bij elk bezoek een inwendig onderzoek. En je moet er niet raar van opkijken als je wel twee uur in de wachtkamer zit voordat je aan de beurt bent bij de gynaecoloog. Er is wel een verloskundige,
Hebamme genaamd hier, maar deze doet bijvoorbeeld geen echo’s en is er vooral als ondersteuning.
Thuis bevallen is raar
Hebamme's geven accupunctuur als je het nodig hebt, en na de bevalling komen ze een aantal weken controleren hoe het met je is. Hoewel Hebamme's thuisbevallingen mogen doen, bevalt niemand thuis in Duitsland: thuisbevallingen vinden ze erg vreemd. Een ziekenhuisbevalling is de norm, en de gewoonte is dat je daarna drie dagen in het ziekenhuis blijft. Als je een keizersnede krijgt nog langer. Je mag wel eerder naar huis, maar dit is niet gewoon. Ik ben naar Nederland gegaan voor de bevalling, omdat ik na de bevalling zo snel mogelijk weer naar huis wilde.
Er is hier geen kraamhulp na de bevalling, wat begrijpelijk maakt dat je wat langer in het ziekenhuis blijft. Wel komt de Hebamme dus langs en helpt met bijvoorbeeld de baby in bad te doen en informatie te geven en controles uit te voeren.'
Moeder en werk
In Duitsland is het de norm dat je een jaar thuis blijft na de bevalling, en de financiële ondersteuning van ouders is erg goed. Het is een erg kindvriendelijk land, vindt Lisette.
'Je krijgt gewoon doorbetaald na de bevalling, ik geloof 70% van je je laatst betaalde salaris. Dit heet
Elterngeld. Had je geen baan dan krijg je het basis bedrag. Je kan er zelfs voor kiezen om nog langer thuis te blijven. Dan krijg je volgens mij niet meer betaald, maar je houdt wel je baan. Het komt hier veel voor dat vrouwen aan het eind van het eerste jaar weer zwanger zijn waardoor ze betaald thuis kunnen blijven. Je kunt dus zo drie jaar betaald thuis voor je kinderen zorgen. Je kunt er ook voor kiezen dat bijvoorbeeld de man een jaar thuis blijft en de moeder weer gaat werken, meestal wordt er gekeken wat financieel het gunstigst uitpakt natuurlijk.'
Lisette kon in Duitsland zo in het ziekenhuis aan de slag, maar ze was op dat moment acht weken zwanger. Ze vertelde dit eerlijk, en dat betekende dat ze haar niet konden aannemen. In Duitsland mogen zwangere vrouwen namelijk vanaf twaalf weken niet meer werken in een ziekenhuis of kinderopvang! De Duitsers zijn ervan overtuigd dat dankzij dit voorzichtige beleid meer zwangerschappen goed verlopen. Maar voor werkgevers is het niet ideaal, omdat een zwangere werknemer als snel 'in
Mutterschutz' gaat. Tegelijkertijd zijn werkgevers het gewend, en houden rekening met een mogelijke kinderwens van jonge vrouwen, vertelt Lisette.
Er zijn in Duitsland weinig parttime banen, maar wel een zogenaamde
400 euro basis: daarbij werk je maar een aantal uur voor 400 euro per maand, waarover geen belasting betaald hoeft te worden. Dit is voor werkgevers ook aantrekkelijk.
Kinderopvang in Duitsland
Lisette ziet dat er in Duitsland veel geleund wordt op familie, vooral op opa's en oma's. Aangezien het de norm is dat ouders het eerste jaar thuis blijven, is het wellicht niet verwonderlijk dat de opvang niet echt is ingesteld op kinderen jonger dan één jaar. Als toch beide ouders buitenshuis werken, dan gaan baby's vaak naar opa en oma. Lisette's omgeving was dan ook geschokt toen ze hoorden dat Finn, met 16 weken, drie hele dagen en soms avonden naar de kinderopvang ging in Nederland.
De kinderopvang in Lutten is weinig flexibel vindt Lisette: 'Je kunt niet zeggen: 'Ik heb alleen die en die dag nodig, en je kunt je kind niet de hele dag brengen. De standdaard tijd is van 8 tot 12, en dat kun je eventueel uitbreiden van 7 tot 13.30. Maar dat is het dan ook wel. Je ziet dan ook dat veel jonge kinderen vanaf het kdv naar opa's en oma's gaan, tenzij een van beide ouders thuis is. Maar in de stad schijnt de kinderopvang soepeler te zijn, en vanaf september gaan ze ook in Lutten hele dagen opvang aanbieden, hoewel je nog steeds niet kunt kiezen welke dagen: je kunt alleen 5 dagen 'afnemen'.
Kinderopvang in Duitsland is goedkoop
De kosten van kinderopvang in Duitsland zijn heel laag. Terwijl Lisette in Nederland gewend was om 800 euro te betalen voor drie dagen per week, betalen ze hier 207 euro per maand, voor 5 dagen van 4 uur.
Naast kinderdagverblijven wordt er in Duitsland ook veel gebruik gemaakt van een
Tagesmutter: speciaal opgeleide vrouwen die thuis voor een aantal kinderen zorgen. Vergelijkbaar met gastouders in Nederland. Maar ook die zorg is meestal alleen 's ochtends.
Moederen in Duitsland
Wat Lisette opvalt is dat ze in Duitsland vrij beschermend zijn. Zo hebben kleine baby's standaard een muts op om hun oortjes te beschermen, ook als het warm is. En als het een beetje koud is, ligt er meteen een hele dikke deken op de baby in de kinderwagen. Voor kinderfeestjes zijn Lisette's kinderen nog te jong, maar wel valt het haar op dat er bij verjaardagen op de crèche heel veel snoep wordt uitgedeeld: een servet vol. Er wordt, anders dan in Nederland, niet geknutseld voor verjaardagen.
Een dag uit Lisette's leven in Duitsland
Momenteel vindt Lisette haar dagen erg saai. Toen ze Nederland verruilde voor de Duitsland verruilde ze ook de stad voor een klein dorp, en dat heeft zijn weerslag.
- Ik sta vroeg op zodat ik even kan douchen voordat de kinderen wakker worden.
- Zodra de kinderen wakker worden is het aankleden en eten. Finn breng ik dan naar de Kinderkrippe (opvang) waar hij voor een paar uurtjes kan gaan spelen.
- Ik ga dan met Loïs wat boodschappen doen of ik ga in de nabijgelegen stad (klein stadje) ontbijten met een vriendin die ik via het vrouwenclubje van het bedrijf heb leren kennen.
- Om half 1 haal ik Finn weer op dan eten we samen een boterham en gaan ze allebei naar bed voor een dutje. Ik ga dan ook wel een even liggen. Loïs slaapt nog niet echt door dus ben soms wel moe.
- Of ik ga het huis een beetje opruimen, wassen. Normale huisdingen zeg maar. Of ik ga een boek lezen.
- Rond half drie, drie uur zijn ze weer wakker. Dan gaan we met de lego spelen, tekenen, tv kijken, of even naar buiten.
- Rond vijf uur begin in aan het avondeten en tussen half zes en zes eten we vaak. Symon is dan ook thuis. Daarna kids in bad en naar bed.
- En dan hebben we de avond voor onszelf.
Lisette heeft haar dochtertje Loïs aangemeld bij het kinderdagverblijf vanaf augustus, en gaat dan op zoek naar werk in de tijden dat haar kinderen op de opvang zijn.
Duitsland versus Nederland
Het grootste verschil tussen Duitsland en Nederland vindt Lisette de omgangsvormen. Iedereen is correct en beleefd. 'Het lijkt wel of je in Duitsland gewoon respect krijgt, terwijl je dat in Nederland eerst moet verdienen.
Ook valt het Lisette op dat in de supermarkten in Duitsland geen zestienjarigen werken, maar volwassenen, die erg behulpzaam zijn.
