Expat in Mexico

'Nog één keer verhuizen naar het buitenland.' Dat was de kerstboodschap van Anja (44) en haar echtgenoot Mark aan hun drie dochters Kerst 2012.

Juli 2012: emigreren naar Mexico

Door Marks baan bij een grote Franse multinational woonde het gezin achtereenvolgens in Massachusets, Alabama, Breda, Madrid en weer Breda. Op 5 juli 2012 ging de reis naar Puebla in Mexico, en begon een nieuwe avontuur.

Voor hun expat-bestaan begon, werkte Anja achtereenvolgens als biochemicus en intercedente. En het laatste jaar voor vertrek als fotografe.

Van Breda naar Puebla Mexico: de beslissing

In januari bezochten Mark en Anja Mexico, en besloten daarna definitief de stap te wagen. Anja: 'We hadden eigenlijk met de meiden afgesproken dat we na Spanje niet meer zouden verhuizen. Maar door een speling van het lot moesten we nog eenmaal die beslissing nemen. De oudste was toen dertien jaar en vond het allemaal geweldig. De middelste vond het niet leuk. De jongste maakte het eigenlijk niet uit.'

Mexico cultuur: wonen in Puebla

Anja en haar gezin wonen in een prachtig landhuis, in een tropisch groen stukje buiten de stad Puebla.

Over Puebla

Puebla is een miljoenenstad, zo’n 2 uur rijden van Mexico City. In Mexico City wonen 22 miljoen mensen, in Puebla zo’n 5 miljoen. Je vindt er veel armoede in de buitenwijken, maar aan de andere kant ook veel luxe villa’s. De verschillen zijn er groot.

Anja: 'Rijke Mexicanen herken je aan een dure BMW, Mercedes of Hummer. Veel rijke moeders hebben een chauffeur. Sommigen hebben hun muchacha* mee. Zij dekt op school de tafel, en verzorgt de lunch voor de kinderen die nog gaan sporten.

De moeders worden wekelijks (of dagelijks?) gekapt door de kapper. Ze dragen heel dure merkkleding, dure zonnebrillen en sieraden. Ze lopen op de hoogste hakken die ik ooit in mijn leven gezien heb! Ik zeg wel eens dat het net lijkt of ze naar een belangrijk feestje gaan. In México is veel corruptie. Van veel gezinnen op deze school zit de vader in de politiek, heeft een eigen bedrijf en sommigen werken in de drugshandel.'

School in Mexico

De meeste Mexicaanse kinderen gaan te voet naar school, of met de bus. Maar in Puebla worden kinderen uit de welgestelde klasse met de auto naar school gebracht. Ook Anja brengt haar dochters elke ochtend met de auto naar school. Dat gaat wel ten koste van haar Hollandse fietsconditie, constateert ze spijtig. Maar fietsen in Mexico is gevaarlijk. Anja: 'De autobestuurders zijn fietsers niet gewend. En er zijn geen fietspaden of oversteekplaatsen.'

Bewaking op school

Anja's dochters bezoeken een 'Amerikaanse school'. Het Amerikaanse schoolsysteem werkt met Primary, Middle en High school.

'We kozen voor deze school vanwege de veiligheid en kwaliteit. Er is veel bewaking op school, en een grote poort voor elk gebouw. Daarnaast wordt er gedeeltelijk les in Engels gegeven. De kwaliteit van de gebouwen, het lesmateriaal en de reinheid is goed.

De kwaliteit van het Mexicaanse onderwijs is helaas te laag voor onze maatstaven. De meeste Mexicaanse scholen zijn niet aangesloten bij SEP (landelijke instantie voor certificering van diploma’s). Dat is voor ons belangrijk omdat onze dochters straks in Nederland willen gaan studeren. (De jongste gaat terug naar de Montessori basisschool.) Om toegelaten te worden op de Middelbare school en universiteit/HBO heb je officiële papieren nodig. Dat geldt ook voor de welgestelde gezinnen in México: hun kinderen gaan vaak in Amerika of Europa studeren.'

Integreren in Mexico

Anja vindt integreren belangrijk. Van nature is ze erg geïnteresseerd in andere culturen. Ze stelt zich actief, en open op voor nieuwe ervaringen en contacten. Om te integreren is het essentieel dat je de taal spreekt. Maar dankzij hun 2,5 in Madrid is dat geen enkel probeem.

Wel maakt Anja onderscheid tussen integreren qua levensstijl, en integreren met de lokale bevolking. 'Qua manier van leven is het hier heel makkelijk integreren. We leiden een luxe leven. Maar integreren met de lokale Mexicaanse bevolking is vrijwel onmogelijk. De verschillen zijn te groot. Wel heb ik een paar welgestelde Mexicaanse vriendinnen en wat Mexicaanse contacten via school.'

Arbeidsparticipatie in Mexico

In de onderste laag van de bevolking werken de vrouwen bijna allemaal buitenshuis.

• Ze werken op het land


• Ze werken als muchacha bij rijke mensen


• Ze bedelen


• Ze verkopen eten op straat


• Ze verkopen zelfgemaakte spullen

In de rijke gezinnen hebben de vrouwen meestal geen werk buiten de deur. Ze doen vrijwilligerswerk, sporten of volgen cursussen. Enkele vrouwen werken wel in een goede functie, maar dan meestal fulltime.

Er is geen sprake van dat Mexicaanse mannen thuisblijven om fulltime te zorgen. 'Mexicaanse mannen zijn machomannen,' vertelt Anja.

Combinatie werk - gezin in Mexico

Werk en gezin zijn makkelijk te combineren in Mexico. Onder de arme bevolking passen oma's, opa's tantes en buren op de kinderen. En de rijke bevolking zet 'muchacha's' in. Soms meerdere tegelijk.

* Muchacha

Een muchacha is een soort dienstmeisje. Ze maken schoon, koken voor het gezin en zorgen voor de kleine kinderen. Veel muchacha's wonen intern. De duurdere huizen zijn daar op gebouwd: ze hebben een extra slaapkamer en badkamer ergens achter aan in het huis voor muchacha's. Anja's muchacha heet Paola, en werkt op maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag. Maar ze woont niet bij hen, en Anja kookt zelf.

Een gemiddelde dag in Mexico

• Doordeweeks vroeg opstaan, de scholen beginnen heel vroeg. (Primary 7 am, Middle School 7.45 am en High School 8 am) Wat doen de meiden aan vandaag: gala-uniform, sporttenue of eigen kleding? Het schooluniform is verplicht op maandag, en twee dagen per week dragen ze hun sportuniform. De overige twee dagen mogen ze kiezen wat ze aantrekken.


• Na het ontbijt stappen we in de auto om naar school te gaan. Mark gaat naar zijn werk met de auto.


• Onder schooltijd volg ik mijn dagelijkse yogales, en werk aan mijn kaartenwebshop. De Kinderen gaan tot 2pm of 2.15 pm naar school. Ze hebben de hele dag één pauze. In die pauze eten ze wat ze van huis hebben meegenomen.


• Na schooltijd wachten de meiden totdat ik ze weer kom ophalen


• Thuis lunchen en huiswerk maken, schoolkinderen hebben hier veel huiswerk! Onze kinderen doen ook alle drie Nederlands via de Wereldschool.


• Ik help met huiswerk en kook.


• We eten rond 7 pm, vaak zonder Mark. Hij komt meestal later thuis.


• Sommige avonden wordt er gesport (Tae Kwondo).

Kinderfeestjes in Mexico

Kinderfeestjes worden groots gegeven in Mexico. Iedereen wordt uitgenodigd: kinderen, hun ouders en soms zelfs de opa’s en oma’s van de vriendjes en vriendinnetjes. In Anja's omgeving zijn kinderfeestjes uitgesproken luxe: afgehuurde speeltuinen met muziek, een show en ingehuurde fotografen. Uitgebreide maaltijden zijn een vast onderdeel van de kinderfeestjes.

Zwemles in Mexico

Het Nederlandse systeem waarbij kinderen vanaf hun vierde op zwemles gaan, kennen ze in Mexico niet. In een hooggebergte van 2200 meter in het midden van Mexico is dat niet zo'n probleem. Aan de kust wordt wel gezwommen. Ouders leren het hun kinderen. Arme mensen dragen geen badkleding maar gaan met hun gewone kleding het water in. Er zijn in Puebla wel wat zwembaden maar die horen bij dure hotels, exclusieve sportclubs of villa's.

Nederland versus Mexico: wat kunnen ze van elkaar leren

Anja is onder de indruk van de manier waarop ze in Mexico met ouderen om gaan. 'Ouderen wonen in Mexico niet in een verzorgingstehuis. Ze worden verzorgd door hun familie. Kleinkinderen lopen met opa of oma gearmd op straat.'

Maar op het gebied van efficiëntie en time-management kan Mexico juist weer iets van Nederland leren. 'Ze leven hier met een cyclisch besef van tijd. Elke dag komt de zon op, die gaat weer onder om vervolgens de volgende dag weer op te komen. Geen haast dus. Alles kan ook morgen…'

Het expat-bestaan: wat doet dat met je?

Door hun expat-bestaan zijn Anja's kinderen echte wereldburgers geworden.

Anja: 'Ze spreken drie talen vloeiend, en kunnen zich over de hele wereld redden. Ze hebben kennis gemaakt met meerdere culturen, ze zien de enorme verschillen tussen arm en rijk. Wat voor verschil het maakt waar je wiegje heeft gestaan of welke kleur je huid heeft. Door al onze reizen hebben ze veel cultuur en geschiedenis meegekregen. Ze hebben geleerd makkelijk contact te maken met vreemde kinderen/mensen. Ze hebben daadwerkelijk grenzen verlegd.'

Anja's advies aan mensen die een emigratie naar Mexico overwegen

'Leer Spaans, de meeste Mexicanen spreken geen Engels. Stel je flexibel op, zonder vooroordelen. Sta open voor nieuwe indrukken en levenservaringen. Wees niet bang om op mensen af te stappen. Neem als het mogelijk is eerst een kijkje in de toekomstige woonplaats om te voelen, ruiken en proeven. Wat zegt je gevoel? Kun je hier gelukkig worden?

Geef jezelf minstens een jaar de tijd om te wennen. Dan heb je alle seizoenen en feestdagen een keer meegemaakt met je gezin. Je kunt de weg vinden in de omgeving en je gezin heeft wat vrienden gemaakt.'

Kinderfeestje in New York

Bij Nederlandse kinderfeestjes komen de ouders hun kinderen te brengen en vertrekken dan weer. Maar in New York is het gebruikelijk dat de ouders van de gasten er het hele feestje bij blijven. Of de nanny!

Dat schrijft Els Quaegebeur in haar boek Bij Starbucks heet ik Amy. Vijf jaar geleden vertrok Els naar New York om te gaan samenwonen met haar vriend. In Bij Starbucks heet ik Amy vertelt ze over het leven in New York.

Kinderfeestje in New York Tribeca

Ouders in New York zijn bang om de verantwoordelijkheid te nemen over andermans kinderen. Dat is de reden dat ouders/nanny's bij het feestje blijven. Een ander verschil met kinderfeestjes in Nederland is dat in New York het cadeautje niet meteen aan de jarige Job of Jet wordt overhandigd.

Cadeautje wordt pas geopend na het feestje

Sterker nog, het cadeau wordt pas geopend als iedereen al lang weer naar huis is. Je hebt als gulle gever dus niet het genoegen om te zien hoe je cadeau wordt ontvangen. Els speculeert dat dit zo wordt gedaan om de spanning niet te hoog te laten op lopen.

Voorbedrukt bedankkaartje

Ongeveer een week later krijg je dan een voorgedrukt bedankkaartje in de bus, met daarop: 'Thank so much for the… you gave me.... It's my favorite toy now.' Op de eerste puntjes staat je cadeau en op de tweede rij puntjes de naam van je kind.

Praktische informatie

Bij Starbucks heet ik Amy is voor 17,50 te koop bij bol.com. Het geeft een leuke indruk van het leven in New York, maar verwacht niet teveel info over het leven als moeder in New York.

Fietsen in de VS

Terwijl in Nederland fietsen gewoon een handige manier is om van A naar B te komen, is fietsen in de VS onderdeel van een bewuste, onderscheidende levensstijl! Els Quaegebeur besteedt maar liefst twee hoofdstukken aan fietsen in New York in haar boek Bij Starbucks heet ik Amy.

Ghost bikes: eerbetoon aan verongelukte fietsers

Neem nou het fenomeen ghost bike. Afkomstig uit de VS. St. Louis Missouri om precies te zijn. Daar werd dit internationale initiatief in 1999 georganiseerd door een groep georganiseerde fietsliefhebbers. Ghost bikes zijn wit geschilderde fietsen die als eerbetoon worden neergezet op plaatsen waar een fietser is verongelukt. Over de hele wereld staan inmiddels 500 ghost bikes. Maar in New York staan de meeste: 110. Op de website ghostbikes.org lees je er meer over!

Fietsers roepen agressie op in New York

Fietsen in de VS is dus niet zo gewoon als in Nederland, maar het is wel in opkomst. De gemeente New York heeft een heus bicycle master plan om fietsen veiliger en makkelijker te maken. Toch is het duidelijk nog niet ingeburgerd, want er gaat geen dag voorbij dat Els niet wordt uitgescholden als ze fietst. Zo beet een boze automobilist Els toe:

'You fucking bikers! Get your fucking bicycles off the fucking road'.

En als je Dutch style fietst, oftewel zonder fietshelm, is het nog erger constateert Els.

Als mogelijke verklaring voor de oververhitte reacties op fietsers noemt Els het feit dat de auto een belangrijk statussymbool in de VS.

Fietsen in Bethesda Washington D.C.

Ook Sylvia Witteman constateerde al dat fietsen in de VS heel anders is dan in Nederland! Zij beschrijft een fietstochtje in Ik verzin dit niet. Sylvia emigreerde van Nederland naar de groene, zonnige buitenwijk Bethesda in Washington D.D.

'Reeds de eerste dag werd duidelijk dat lopen en fietsen hier weliswaar niet expliciet verboden zijn, maar wel worden ontmoedigd. Fietsen- of wandelpaden zijn hier niet en de enkeling die zich toch aan ongemotoriseerd vervoer waagt, doet dit uitsluitend voorzien van speciale kledingen schoeisel, overdekt met rreflectoren en lichtgevende organje strepen, vaak gecompleteerd met een helm, knie- of elleboogbeschermers en een nerveuze motoriek.

Dat leek mij allemaal aanstellerijg, dus ik stapte op mijn fietsje en peddelde in zomerjurk en op teenslippers naar de supermarkt. Nog voor ik de hoek om was werd ik bijna geschept door een passerende pick-up. Even later werd ik aangehouden door een politiman, die mij vanuit zijn autoraampje bevreemd opnam en achterdochtig informeerde of ik wel 'alles wel in orde was'. En waarom ik geen helm droeg.'

Wat fietsen betreft boffen we dus maar met Nederland!

Hoe Amerikanen kijken naar fietsen in Nederland

Het omgekeerde perspectief, de Amerikaanse visie op fietsen in Nederland, vind je in het boek Bicycle Mania!

Expat in Afghanistan: Nathalie Righton

Nathalie Righton woonde drie jaar als expat in Kabul, de hoofdstand van Afghanistan.

Ze werkte daar als correspondent voor de Volkskrant en deed verslag over de oorlog tegen het terrorisme in Afhganistan. In totaal bracht ze er duizend dagen door. Ze deed dat bij voorkeur 'unembedded', dus zonder bescherming van het leger.

Mengen met lokale bevolking

In plaats daarvan mengde ze zich onder de lokale bevolking, en praatte met bijvoorbeeld kappers en mensen in theehuizen. En doordat Natalie Righton een vrouw is, kon ze ook met Afghaanse vrouwen praten, iets wat voor haar mannelijke collega's vrijwel onmogelijk is.

1000 dagen wonen in Afghanistan

Om haar ervaringen te verwerken, en haar ervaringen en kennis te delen met de wereld, schreef ze het boek Duizend dagen extreem leven. Want leven als expat in Afghanistan betekent 24 uur per dag, 7 dagen per week over je schouder kijken en op je hoede zijn. Toch heeft Nathalie zich ook fijn gevoeld in Afghanistan, en er vrienden gemaakt.

Natalie's belangrijkste boodschap is dat de situatie in Afghanistan nog steeds alarmerend slecht is, en dat er een enorme haat tegen Westerlingen heerst.

Expat leven in Afghanistan: een parallelle wereld

Het expat leven in Afghanistan speelt zich af in een parallel universum van het 'gewone' Afghaanse leven. Die parallele wereld speelt zich achter een ogenschijnlijk gewone deuren. Terwijl het buiten modderig en stoffig is, bevindt zich achter zo'n deur een oase met vers gemaaid gazon met westerse tafels en stoelen en wordt er zelfs alchohol geschonken.

Natalie Righton vindt het een moreel dilemma dat veel westerse uitgaansgelegenheden niet toegankelijk zijn voor Afghanen. Hierdoor leven westerlingen en Afghanen in hun vrije tijd in gescheiden werelden. Natalie Righton noemt dit een 'westerse bubbel'. Vooral diplomaten en militairen leven in deze bubbel, want zij mogen vanwege hun veiligheid nooit alleen de straat op. Maar daardoor weten ze helemaal niet wat er echt speelt.

Journalistiek verslag + kijkje achter de schermen

Behalve een journalistiek verslag over het leven in Afghanistan, geeft Nathalie een kijkje achter de schermen van haar leven in Afghanistan. Hoe is het bijvoorbeeld om als vrouwelijke journalist in Afghanistan te werken? Een land waarin vrouwen ondergeschikt zijn aan mannen, en gekleed gaan in een burka? Als journaliste ging ze op zoek naar antwoorden op vragen als: 'Hoe kan iemand zo radicaliseren dat hij bij de Taliban gaat?' 'Wat vinden de Afghanen van de Nederlanders die komen helpen?'

Drie soorten expats in Afghanistan

Natalie Righton onderscheid drie soorten expats in Afghanistan:

• Westerse hulpverleners, meestal vrouwen. Wat ze precies doen is erg vaag, schrijft Natalie Righton, en ze lijken het zelf ook niet goed te weten


• Journalisten


• Privébeveiligers en/of spionnen

Natalie Righton: enkele van haar observaties over Afghanistan

• Afghanen zijn zelf de eersten die zeggen dat ze niet te vertrouwen zijn. Ze wantrouwen elkaar ook constant. En dat doen ze dus ook van westerlingen. Ze gaan uit van het slechtste in de mens.


• In Afghanistan is een enorme haat tegen Westerlingen. En dat terwijl in 2001 mensen juichten toen de Amerikanen kwamen. Maar sindsdien is dat behoorlijk omgeslagen.


• Afghanen praten met iedereen mee: zo zijn ze vriendelijk tegen Westerlingen als ze denken dat dit in hun voordeel is, maar 's avonds spreken ze kwaad over diezelfde westerlingen.


• Een Afghaans theehuis is het equivalent van een Nederlands dorpshuis.


• Veel Afghanen geloven dat Amerikanen alle moslims willen uitroeien. Dit is een gangbare complottheorie


• Als je als zijn persoonlijke gast een Afghaan beleefd iets vraagt, zal hij zelden weigeren. Dat zou namelijk gezichtsverlies betekenen in zijn cultuur, waarin een bezoekende gast heilig is.


• Er is veel seksuele frustratie in Afghanistan. Dit uit zich onder andere in onderlinge handtastelijkheid tussen mensen van hetzelfde geslacht.


• Zelfmoordterroristen wordt verteld: 'Als je op het knopje drukt ga je naar het paradijs.'


• Afghanen noemen de Taliban geen terroristen maar vrijheidsstrijders die vechten tegen een corrupte regering en een buitenlandse bezetter.


• De politie is in Afghanistan niet je beste vriend. Zo wordt Nathalie Righton's kleding gestolen, maar naar de politie gaan is gevaarlijk. Ze schrijft hier over: 'Als ik de politie erbij haal zullen ze geld ruiken, omdat we buitenlanders zijn. Als ik aangifte doe van diefstal, zal de politie mij vermoedelijk arresteren met een verzonnen reden om geld af te persen.'


• In Afghanistan slapen mensen op kussens i.p.v. matrassen.


• Doorsnee Afghaanse huizen hebben geen douche, maar een kraan. Daar houd je een bakje onder, en dat gooi je over jezelf heen.


• Als je een klusjesman nodig hebt in Kabul, dan ga je naar een drukke rotonde. Daar staan klusjesmannen te wachten op werk. Erg competent zijn ze meestal niet!


• Veel Afghanen zijn nog geen dag naar school geweest.


• Hitlers boek 'Mein Kampf' is zo populair in Afghanistan dat het is vertaal in de Afghaanse taal Dari.


• Verjaardagen worden in Afghanistan in een hotel gevierd.


• Het is vrij normaal om in Afghanisatan een 'chaukidor' te hebben. Dat is een huisbewaker.


• De Afghaanse huizenmarkt is in elkaar gestort na de aankondiging dat de meeste Amerikanen in 2014 vertrekken. De meeste Afghanen verwachten dan namelijk een burgeroorlog, en maken zich uit de voeten.


• Taliban beschouwen westerse journalisten niet als de vijand, maar als een vehikel om hun boodschap over te brengen.


• De Taliban zit op Twitter!


• In Afghanistan worden taxi's gedeeld. Een taxi stopt regelmatig om nieuwe passagiers op te pikken.


• In Afghanistan kiezen de ouders bijna altijd de partner van hun kind. Moeders hebben een grote rol in de selectie, en vaders hebben de beslissende stem.


• Vrouwen hebben niets in te brengen dan lege briefjes.

Over Natalie Righton's boek

Duizend dagen extreem leven is uitstekend geschreven, en boeiend. Tegelijkertijd is het schokkend en bij vlagen angstaanjagend. Zoals het verhaal van een meisje waarvan de borsten werden afgesneden...

Ook biedt ze een ontluisterend kijkje op de Nederlandse politiek, die volgens Natalie Righton, totaal niet weet wat er echt speelt in Afghanistan. De enige die er goed van af komt is Rutte!

Het boek is voor 19,95 te koop bij Bol.com.

Meer lezen van en over Natalie Righton?

Bezoek dan haar website: natalierighton.nl

Natalie Righton: driedelige documentaire

Er is ook een driedelige documentaire van Natalie Righton's leven in Afghanistan. Hier onder vind je een video van het eerste deel. Het tweede en derde deel vind je op haar website.

De video opent met een shot waarin Natalie Righton boodschappen doet in een verrassend goed gevulde supermarkt! Verder zie je haar over straat lopen, en krijg je een boeiend beeld van het Afghaanse leven.