Nicki Yoshihara (40) emigreerde met haar man en kind naar Tokio in Japan.
Wie is Nicki
Nicky studeerde commerciële economie met als afstudeerrichting Asian Pacific Management. Ze werkte op het gebied van communicatie en/of marketing. Haar laatste baan, voordat ze naar Japan ging was bij Syntrus Achmea op de communicatie afdeling waarbij ze materiaal ontwikkelde om deelnemers van bedrijfstakpensioenen te informeren over hun pensioen.
Nadat Nicki naar Japan ben verhuisde solliciteerde ze eerst op soortgelijke functies in Tokio. Maar helaas kwam ze al snel tot de ontdekking dat je in Tokio minimaal twe-talig (maw vloeiend in Japans) moet zijn om in aanmerking te komen.
Dus stortte Nicki zich met hart en ziel op het leren van Japans. Na 2 jaar hard studeren kwam ze echter tot de realisatie dat het waarschijnlijk niet zou gaan lukken om op korte termijn vloeiend te worden in (zakelijk) Japans . Daarom startte ze haar eigen bedrijf.
Ze begon rondleidingen te organiseren in Tokio. Uiteindelijk is dit uitgegroeid en organiseren ze nu rondleidingen op meerdere locaties in Japan. Nikki is zelf meer naar de achtergrond verhuisd en laat nu andere mensen de rondleidingen doen voor
Tokiotours.
Dit is het verhaal van Nicki en haar leven in Japan! Het is superinteressant!
Hoe ik Japan terecht kwam
Zoals ik al schreef is mijn man Japanner. Zijn vader is voor werk naar Nederland geëmigreerd om vanuit daar het toerisme naar Japan te promoten in de jaren zeventig. Hoewel mijn man wel is geboren in Japan, heeft hij vrijwel zijn hele leven in Nederland gewoond. Hij vroeg zich daarom af hoe het zou zijn om als Japanner in Japan te wonen en te werken, en vroeg aan mij hoe ik het zou vinden om een aantal jaar in Japan te wonen. Het leek me een groot avontuur en ik moet zeggen dat ik ook had gedacht dat het makkelijker zou zijn om de taal te leren en om een baan te vinden, maar als hij een baan kon vinden dan vond ik het prima.
We wonen in hartje Tokio nu zo’n 6 jaar. We hebben eerst gekeken naar huizen, maar aangezien in Tokio veel hoogbouw is en alles superdicht op elkaar staat (meeste mensen hebben geen tuin) zijn huizen vaak erg donker. We hebben dus uiteindelijk gekozen voor een centraal gelegen, en zonnig appartement wat ook nog eens 5 minuten lopen is van het werk van mijn man.
Hoe ik woon in Japan
De wijk waar we wonen is qua karakter en uitstraling niet de meest gezellige buurt is om te wonen . Het barst hier van de ambtenaren waardoor het doordeweeks erg druk is met 'zwarte pakken' en in het weekend is het vrij doods. Maar met twee parken op loopafstand, een busverbinding naar de luchthaven tegenover ons huis en een treinstation en meerdere metro stations op loopafstand heeft het zeker wel zijn voordelen.
Hoe het is om in Japan te wonen
Japan is een fijn land om in te wonen. Hoewel de taal uiteraard wel een flinke barrière was in het begin. Je kunt bijvoorbeeld niks lezen op de verpakkingen in de winkel en de opdracht: 'Koop een zak rijst,' kan al aardig wat stress veroorzaken door de overvloed aan soorten en je eigen onkunde te ontdekken welke rijst geschikt is voor welk gerecht.
Aan de andere kant is het weer in Japan fantastisch. De zon schijnt vaak waardoor het al snel warm aanvoelt en het regent er over het algemeen weinig. Het metro systeem, hoewel soms wat overzichtelijk, is fantastisch en goedkoop met metro’s die elke 2 minuten komen en die schoon en veilig zijn.
Mensen in Tokio zijn niet zo hartelijk
Mensen uit Tokio zijn helaas niet heel erg hartelijk. Ze zijn nogal gereserveerd en vrij koud, dus het is wel lastig om een praatje te maken met iemand of om vriendschappen op te bouwen met Japanners. Een ander groot voordeel zijn de vele drankautomaten op elke straathoek met koude (en in de winter) warme drankjes.
Ook zijn er veel conbini’s, kleine buurtwinkeltjes die 24 uur open zijn waar je 'the essentials' kunt halen die je bent vergeten met boodschappen doen zoals afwasmiddel, wc papier, wasmiddel en een groot scala aan drankjes en snackjes.
Overgang Nederland - Tokio
Ik ben over het algemeen vrij positief ingesteld, dus ging ik in Tokio gelijk op onderzoek uit en vond het heerlijk om te voet de stad te verkennen. En als ik moe werd zocht ik gewoon het dichtstbijzijnde metrostation op om weer naar huis te gaan.
Tokio is een samurai stad die van oorsprong is gebouwd om achtervolgers op het verkeerde been te zetten.
Er zijn dus heel veel eenrichtingsverkeer straatjes en doodlopende weggetjes. Dus als je van de grote weg af gaat is het gemakkelijk om te verdwalen. Meestal kom je in die achteraf steegjes en straatjes juist de mooiste schatten tegen zoals kleine winkeltjes die door opaatjes en omaatjes worden gerund. Dus ik vond het altijd wel een uitdaging om te verdwalen en zonder plan op pad te gaan.
Natuurlijk was niet alles even leuk. Westerse producten hier zijn ongelofelijk duur, dus als je iets anders wilt hebben dan Japanse spullen dan betaal je gelijk het drie of vierdubbele van wat je er in Europa voor zou betalen.
Ook het vinden van een kapper of een tandarts is lastig en toen ik eenmaal zwanger was en naar de dokter moest voor controles was dat echt een drama. Zodanig zo dat ik uiteindelijk een Engels sprekende gynaecoloog heb opgezocht waarvoor ik uiteraard wel de hoofdprijs moest betalen maar die mij tenminste eerlijk vertelde hoe het ervoor stond en waar ik met al mijn vragen terecht kon.
Vrouw zijn in Japan: achter het aanrecht!
Veel vrouwen stoppen met werken als ze eenmaal getrouwd zijn omdat de meeste mannen hier een soort van jaren 50 idee hebben van hoe een vrouw/huishouden moet zijn.
De letterlijke vertaling voor de term 'echtgenote' is 'inside person'.
Met andere woorden: de vrouw heeft haar plaats achter het aanrecht en dient ervoor te zorgen dat het huis er piekfijn uitziet en dat er drie fantastische gerechten per dag op tafel worden getoverd, waarvan de lunch mee naar werk gaat.
Als de heer des huizen thuis komt dan moet er een warm bad, zijn krant en slippers klaar staan en uiteraard die fantastische maaltijd. Dit alles is voor veel vrouwen een dagtaak zeker als ze er ook nog kinderen bij hebben, vandaar dat werk + een gezin vaak moeilijk te combineren is.
Veel gratis faciliteiten voor moeders met kleine kinderen
Voordeel is wel dat aangezien de meeste vrouwen niet werken, er veel gratis faciliteiten zijn voor moeders met kleine kinderen. Overal zijn er 'jidoukans.' Dat zijn buurtcentra waar een speelkamer is waar je gratis gebruik van kan maken en waar ze vaak ook van allerlei gratis lessen organiseren. Zoals moeder en kind yoga, baby massage, voorlezen, etc. Uiteraard wel alles in het Japans.
Toen mijn dochtertje nog een baby was ging ik 1x pw naar een middag waarbij er Japanse liedjes werden gezongen en waarbij je kindje gratis elke maand werd gewogen en opgemeten.
Een dag uit mijn leven in Japan
Mijn dochter gaat al vanaf dat ze 8 maanden oud is naar International School. Dat is wat praktischer voor mij aangezien je bij Japanse scholen/opvang meestal een stapel aan pamfletten en andere informatie mee krijgt waar je (soms) ook wat mee moet doen. Aangezien mijn man lange dagen maakt, heeft hij geen tijd om mij daarbij te helpen en, hoewel ik aardig Japans spreek, gaat lezen en schrijven een stuk minder zeker in (heel beleefd) Japans.
’s Morgens breng ik mijn dochtertje dus op de fiets naar school. Op de terugweg stop ik meestal bij de supermarkt om eten voor die dag te kopen. Het hebben van een auto (en met name een parkeerplek) is heel duur in Tokio en bovendien vind ik het sowieso toch eng om aan de linkerkant te moeten rijden dus ik doe vrijwel alles op de fiets of lopend (of met OV als het wat verder weg is).
Daarna ga ik naar huis, en gebruik ik de rest van de tijd om lekker even een kopje koffie te drinken en daarna mijn mail (voor Tokiotours) bij te werken en mijn administratie op orde te brengen.
Meestal tegen de tijd dat ik daarmee klaar ben is het alweer tijd om mijn dochtertje op te halen. ’s middags heeft ze elke dag wel iets te doen; Japanse les, STEAM klas, dansles of dramales dus meestal moeten we daarna gelijk door naar haar andere klassen.
Ik ga vaak ergens koffie drinken terwijl ik wacht totdat ze klaar is, omdat het meestal niet de moeite waard is om tussendoor naar huis te gaan. Als ze klaar is gaan we terug naar huis en begin ik met het eten terwijl mijn dochtertje speelt en/of huiswerk maakt.
Mijn man komt vaak pas na 10u ’s avonds thuis dus meestal eet hij niet mee. Na het eten is het in bad en naar bed voor mijn dochter, en kan ik eindelijk even rustig zitten.
Werken in Japan
Parttime werk wordt hier niet echt als werk gezien. Dat is meer een bijbaantje met weinig rechten: geen pensioenopbouw, geen ziektekostenverzekering en vaak slecht betaald. Dus weinig vrouwen werken hier parttime. Of je hebt een hele goede kantoorbaan en werkt fulltime (goedkope kinderopvang is er weinig en heeft vaak lange wachtlijsten en privé opvang is superduur).
Alleen als je echt een hele goede baan hebt is het het waard om je kind naar de opvang te brengen.
De meeste vrouwen zijn dan ook fulltime moeder. Ook gezien de paygap waarbij vrouwen 65% krijgen voor hetzelfde werk als een man!
Kinderopvang in Japan
Opvang is lastig te organiseren. Zoals ik al schreef zijn er vaak lange wachtlijsten, of je komt bij een privéschool uit die gelijk heel duur zijn. Daarbij is nog de taalbarrière. Vandaar dat ik al snel heb besloten om mijn dochter op international school te doen. Vanaf het begin wordt haar voortgang daar gemeten en moet ze bepaalde mijlpalen halen om door te stromen naar de volgende klas. Dit systeem gebaseerd op
merits vind ik wel fijn. De klassen zijn er klein dus er is veel persoonlijke aandacht waardoor de docenten de tijd hebben om echt met je kind bezig te zijn en je feedback te geven als het extra aandacht nodig heeft op een bepaald vlak.
Werkgevers en moeders
'Harassment' in Japan is een een moeilijk begrip. Hoewel moeders een jaar zwangerschapsverlof hebben, is vaak de druk vanuit de organisatie groot om eerder weer aan de slag te gaan, of men vindt een reden om een moeder te ontslaan. Als je eenmaal eruit bent geweest en weer een nieuwe baan wilt, is dat vrijwel onmogelijk.
Veel organisaties denken dat moeders om de haverklap thuis blijven vanwege een ziek kind of te laat komen vanwege hun kinderen en dan heb je ook nog eens de vakanties waarbij ze iets moeten regelen natuurlijk.
Verder zijn er buiten de reguliere werkuren vaak nog andere extra verplichtingen om bijvoorbeeld langer te blijven (over te werken) of na het werk mee te gaan drinken met collega’s. Voor een moeder is zoiets vaak moeilijk te organiseren wat het onmogelijk maakt om een fulltime baan te hebben als je ook voor kinderen moet zorgen.
Kinderen gaan meestal van 9-2:30 uur naar school dus je hebt niet zo heel veel tijd om in de schooluren te werken.
Moederen in Japan
Voor langere tijd borstvoeding geven is hier heel normaal. De meeste warenhuizen hebben 'nursing rooms' en andere openbare gebouwen ook. Doordat veel vrouwen niet werken is het sowieso makkelijker om borstvoeding te geven en hier langer mee door te gaan. Japanse moeders besteden erg veel tijd aan hun kinderen.
Ik liet mijn dochtertje toen ze nog erg klein was zelf een speelruimte onderzoeken en zelf met iets spelen. Ik ging in principe alleen met haar spelen als zij het initiatief nam en mij uitnodigde om te spelen. Japanse moeders zijn heel anders, en zijn continue met hun kindje aan het spelen.
Kinderen vooral in draagzak vervoerd
Kindjes worden ook meestal liever in een draagzak vervoerd dan in een wagentje. Dit is o.a. omdat veel metro stations geen lift of roltrap hebben en het voor een moeder alleen vaak lastig is om al haar spullen + wagentje + baby tegelijkertijd een trap op te krijgen, zeker gezien Japanners meestal niet aanbieden om een moeder te helpen.
Verder zijn er veel mensen die in een studio of klein huisje wonen waarbij het aantal kamers beperkt is. Veel mensen slapen dan ook met het hele gezin in 1 kamer op futons (oprolbare matrassen).
Moeder-kind band is heel hecht
Aangezien kinderen zoveel tijd spenderen met hun moeder is de band vaak heel hecht. Daar is natuurlijk wat voor te zeggen, maar daardoor worden kleintjes niet snel zelfstandig waardoor de eerste dag op school vaak moeilijk is.
Aan de andere kant worden kindjes vanaf schoolgaande leeftijd vaak gestimuleerd om zelfstandig te zijn. Je ziet regelmatig kindjes van 6 jaar of ouder alleen of met een vriendje zelfstandig de metro gebruiken of alleen op straat lopen in een schooluniform.
Japanse kinderen keurig opgevoed
Wat ook opvalt is dat Japanse kindjes (in het openbaar) vaak heel goed opgevoed zijn. In de metro zitten kindjes netjes stil en maken geen of weinig geluid. Je ziet weinig kindjes in het openbaar huilen of een temper tantrum hebben.
To lose face is belangrijk in Japan dus ouders vinden het erg belangrijk dat een kind zich gedraagt en hen niet voor schut zet in het openbaar. Dus meestal wordt er op hele jonge leeftijd al op gelet dat het kind in kwestie gehoorzaam is en niet schreeuwt of anderen tot last is.
Hoe wordt de kinderopvang/naschoolse opvang geregeld in je nieuwe vaderland? Gastouders, creche?
> De meeste buurtcentra organiseren veel voor de kinderen uit de buurt. Je kunt gratis muziek of knutsellessen volgen en er is ook huiswerkhulp. Dit is voor kinderen van 6-12 jaar. De kinderen gaan meestal zelf vanuit school hier naartoe en kunnen zelf bepalen wat ze willen doen. De meeste lessen zijn redelijk “stuif eens in” dus je hoeft je niet vantevoren op te geven voor sportles of een andere les en kunt per keer bepalen of je mee wilt doen of niet. Vaak zijn er ook meerdere opties per dag beschikbaar dus kan het kind zelf per dag bepalen waar ze zin in hebben.
>
Zwemles in Japan
In Japan is zwemles niet standaard. Er worden wel zwemlessen georganiseerd, zowel in het gemeentelijke zwembad als bij andere sportscholen maar meedoen is niet verplicht.
Hierdoor kunnen veel Japanners niet zwemmen en zijn alle zwembaden in Japan erop ingericht dat je overal kunt staan.
Je kunt nergens duiken, en er zijn ook nergens duikplanken. Veel zwembaden hebben ook een speciaal gedeelte voor 'lopen/wandelen in het water' wat erg populair is in Japan. De watertemperatuur is dan ook relatief hoog zodat je, ook als je niet flink beweegt het aangenaam hebt in het water. De regels zijn vaak wel erg streng. Geen tatoeages, badmuts verplicht en geen sieraden om.
Kinderfeestjes in Japan
Kinderfeestjes is niet echt een ding in Japan. Japanners vieren verjaardagen meestal in persoonlijke kring en nemen de jarig mee uit eten. Door het restaurant wordt gezongen en je krijgt vaak een toetje met 'happy birthday' op je bord geschreven.
Ook doen sommige attracties iets leuks als je jarig bent zoals Sangrio puro land (hello kitty en aanverwante karakters) of Disney land/Sea. Soms worden vrienden met kinderen uitgenodigd voor een lunch in een privé kamer in een restaurant waarbij de kids een beetje met elkaar kunnen spelen, maar echt partijtjes zoals we dat in Nederland kennen wordt over het algemeen niet gedaan.
Behalve dan bij de expat gemeente die dan gelijk helemaal 'over the top' gaan met een goochelaar, of een andere entertainer die wordt geregeld. Deze feestjes zijn meestal super duur en worden door sommige internationale scholen georganiseerd.
Smartphones in Japan
Japanners hebben uiteraard ook een mobiel. Maar het is het een
faux pas om in het openbaar te bellen. De metro/trein is dan ook heerlijk stil waarbij mensen elkaar berichtjes sturen, tv kijken op hun mobiel of iets anders doen, zolang het maar geen geluid maakt. Ook op straat zie je vrijwel nooit mensen bellend lopen en zoeken ze vaak of een hoekje ergens op of ze hebben contact via berichtjes.
De Japanse taal
Japan is heel grappig en bijzonder qua taalgebruik vind ik. Er is een speciale vocabulaire dat je alleen gebruikt voor kinderen. Zodra kinderen wat ouder worden ga je de volwassen variant gebruiken voor bepaalde woorden.
De Japanse taal heeft heel veel verschillende lagen. Hoe je in het gezin spreekt, hoe je tegen een vreemde spreekt, hoe je tegen een dokter of ander persoon met autoriteit spreekt, hoe je met je vrienden praat…
In sommige gevallen spreek je woorden anders uit naargelang de situatie, en in andere gevallen heb je een compleet nieuwe vocabulaire nodig. Voor super beleefd gebruik je bijvoorbeeld andere woorden als je over jezelf/eigen groep spreekt dan wanneer je over de andere persoon/andere groep praat. Je gebruikt dan bijvoorbeeld bij 'Ik kom,' een ander werkwoord als je over jezelf of het over iemand anders hebt. Heel verwarrend waardoor zelfs tv presentatoren regelmatig fouten maken als ze deze hele beleefde vorm van spreken gebruiken.
Een ander fenomeen is het 'senpai/kohai' systeem. Japan is extreem hiërarchisch. In een bedrijf, een club of vaak ook in een vriendengroep (met name onder mannen) is er een strikt 'senpai/kohai' systeem waarbij de ‘senpai’ de meerdere of senior is.
Deze senior moet dan ook met meer respect worden behandeld. De senior is vaak hoger in rank of ouder dan de kohai. De kohai kan aardig wat misbruik verwachten, en de senpai moet ten alle tijden met respect worden behandeld. Terug praten, een grote mond geven of (ongevraagd) je mening geven is er dan ook niet bij.
Japan versus Nederland
Nederland is een redelijke inclusive cultuur, hoewel het momenteel geloof ik weer wat minder is vanwege Geert Wilders en kornuiten. Maar in principe staat men, onder progressieve Nederlanders in ieder geval, open voor de mening van anderen. En wordt er in Nederland niet direct raar gekeken als als iemand de weg vraagt of hoe laat het is. Zolang je je ding doet en een ander niet in de weg zit moet je zelf weten of je vol zit met piercings of tatoeages of anders bent dan de doorsnee Nederlander. Expats worden over het algemeen met open armen ontvangen en het wordt door de overheid vaak gemakkelijk gemaakt om dingen voor elkaar te krijgen, ook als je de taal niet spreekt.
Japanners staan weinig open voor andere culturen
Japan is wel anders wat dat betreft. De meeste dingen zijn ALLEEN in het Japans, mensen spreken vaak niet of slecht Engels of durven het niet te spreken. Japanners zijn (zeker in Tokio) van nature niet heel open of behulpzaam en sluiten zich liever af van niet Japanners.
Dat begint al op zeer jonge leeftijd. Mijn dochtertje die nu drie is, heeft heel veel moeite om contact te maken met Japanse kindjes. Ten eerste omdat ze niet vloeiend Japans spreekt, maar ook omdat ze zien dat ze er niet uitziet zoals zij en de meeste kindjes dan ook direct rechtsomkeer maken als ze haar op hen af ziet komen en haar compleet negeren. Er zijn uitzonderingen, maar er zijn helaas maar weinig Japanse kindjes die, ondanks haar gebrekkige Japans, haar verwelkomen in de groep.
Integreren in Japan
Mensen uit Tokio zijn helaas niet open, hartelijk, uitnodigend of nieuwsgierig naar buitenlanders. Ik heb ook een tijd in Peking gewoond en de mensen daar waren altijd erg nieuwsgierig en probeerden (in het Engels of Chinees) regelmatig een praatje met me te maken als ik alleen op straat liep.
Als je met Japanners een gesprekje aan probeert te knopen dan geven ze meestal alleen antwoord op je vraag en voegen zelf niks aan het gesprek toe. Wat helpt is om je zoveel mogelijk aan de geschreven en ongeschreven regels te houden, maar na 6 jaar heb ik het opgegeven om vriendschappen met Japanners te beginnen.
Japan is een land van regels
Japan is een land van regels. Alles is duidelijk omlijnd en iedereen houdt zich aan de regels. Dat is aan een kant heerlijk. Geen vuilnis of graffiti op straat, iedereen gaat automatisch overal netjes in de rij staan, niemand dringt voor, criminaliteit is laag, etc. maar aan de andere kant kan het ook heel irritant zijn.
Deze regels zijn regels mentaliteit, zorgt ervoor dat Japanners absoluut niet flexibel zijn of voor henzelf kunnen of willen denken en liever schuilen achter dat is nu eenmaal de regel. Ook als die regel nergens op slaat of wanneer het hen niks zou kosten/moeilijk zou maken, om wat meer flexibel te zijn. Met 5 personen aan een 4 persoonstafel zitten? Absoluut onmogelijk! In de verkeerde baan zwemmen wanneer je de enige bent in een zwembad? Uitgesloten!
Heimwee
Over het algemeen heb ik geen heimwee Alleen als ik een tijdje in Nederland ben geweest en dan weer terug kom naar Japan. Dan is het altijd wel weer even overschakelen. Toen ik net in Tokio woonde, droomde ik een keer dat er een XL Albert Heijn was geopend in mijn wijk. Ik werd helemaal verrukt wakker, totdat ik me realiseerde dat het slechts een droom was.
Tips voor mensen die willen emigreren
Voor de partners van iemand die een baan in Tokio heeft gekregen is het vaak wel raadzaam om in ieder geval basis Japans te leren. Dat maakt het leven een stuk gemakkelijker in Japan. Ook zijn er veel Facebook groepen voor buitenlanders/Nederlanders in Japan/Tokio. Dit is echt een grote bron van informatie, met ervaringsdeskundigen die al langere tijd in Japan wonen en die je van alles en nog wat kunt vragen.
Voor expats met 'een pakket'
De meeste expats hebben vaak een geweldig pakket en hulp bij het vinden van een huis, school, etc Dus die kunnen hun kinderen op international school doen, in een wijk wonen met relatief veel expats en boodschappen doen bij een supermarkt die veel internationale boodschappen verkoopt. Dus die vinden meestal hun weg wel in Tokio.
Voor emigranten zonder een 'expat pakket'
Voor mensen die geen expat pakket hebben en in Japan hun geluk willen beproeven is het leven heel anders. Als je niet (zakelijk) Japans spreekt dan is het vrijwel onmogelijk om een goede baan te krijgen. Je kunt met een HBO opleiding Engelse les geven, maar als je bij een international school wilt werken, heb je vaak een master in pedagogie en/of lesgeven nodig + minimaal 5 jaar werkervaring.
Alle Engelse lessen buiten de International school betalen vaak erg slecht (tussen de 10-20 euro per uur). Bovendien is het erg moeilijk om dingen voor elkaar te krijgen als je geen Japans spreekt. Vaak willen eigenaren geen woonruimte verhuren aan niet-Japanners of mensen die geen Japans spreken. Als er geen organisatie tussen zit die alles regelt en bij de gemeente spreken ze over het algemeen niet of nauwelijks Engels. Ook het invullen van formulieren is moeilijk aangezien alles in het Japans moet.
Als je dus geen vloeiend Japans spreekt en geen expat bent, zou ik zeker niet aanraden om naar Japan te komen.
Leestip
Vond je dit een leuke post? Neem dan een gratis abonnement op Expat Mama's!
